Val dood, grutto!
Oftewel: eigen volk eerst
Staatssecretaris Jean Rummerie van Visserij & Natuur & Pipodeclownzaken overweegt fokkerijen voor grutto’s omdat het weidevogeltje niet zo lekker gaat momenteel. Toen ik dat las dacht ik voor een ogenblik, maak daar maar twee lange ogenblikken van, dat ik nu echt definitief toegetreden was tot het domein van de Hallucinanten. Grutto’s fokken, serieus? Weidevogeltjes als kippen in te kleine hokken met lopendebandvoer dat ad infinitum aan ze voorbijtrekt? Met een beetje mazzel vindt de Build Bigger Bio-industrie-pipo dat het vogeltje wel een beetje vrije-uitloop (zeg een uurtje per dag) verdient, want we willen natuurlijk geen onderprikkelde, depressieve Nationale Trots.
Ja, mensen: de Nieuw-Zeelanders hebben de kiwi, wij hebben de grutto. Dat ‘wij hebben’ slaat op het feit dat van de wereldwijde gruttopopulatie vijftig procent haar eieren uitbroedt in ons landje; op Europees niveau is dat zelfs negentig procent. Je zou zeggen: we hebben een naam hoog te houden. Maar helaas, het gaat dus slecht met onze nationale weidevogel, dat wil zeggen: er worden steeds minder grutto-eieren uitgebroed en dat betekent een daling van de wereldwijde gruttopopulatie. Wij broddelaars zijn met zijn allen niet in staat om dat kittige kleine beestje op zijn steltpootjes een beetje fatsoenlijk in leven te houden. Het leefgebied van de grutto holt achteruit. De staatssecretaris geeft de schuld van deze gruttogenocide aan de steenmarter en de vos (en ik gooi hierbij ook de reiger voor de bus!), die geniepige roofdieren die de eieren uit nesten jatten en de gruttobaby’s bij hun ouders wegsnaaien voor ze kunnen vliegen. Foei, jongens!
Uit onderzoek blijkt echter dat de intensieve landbouw de grootste boosdoener is van de neerwaartse gruttopopulatiespiraal. Grutto’s houden van natte weidelandjes met een gevarieerde begroeiing, maar het boerenlandschap wordt steeds meer gedomineerd door snelgroeiend eentonig gras (weinig insecten) dat vaak gemaaid wordt en een droge grond, omdat het waterpeil laag wordt gehouden om het werk op het land te vergemakkelijken (en dus weinig wormen). Ja, nou, dan sta je als grutto dus voor een hoorrorwinter/lente, alle jaarlijkse spandoeken met ‘Welkom thuis grutto!’ bij de boerenlandjes ten spijt.
De staatssecretaris haast zich om te zeggen dat hij die intensieve landbouw natuurlijk ongemoeid laat, duh, maar onderzoekt wel of de boeren met een zak subsidie iets weidevogelvriedelijkerachtigs kunnen gaan doen. De details ontbreken vooralsnog. Er komen zeker geen nieuwe weidevogelreservaten, zegt de Opperpipo ferm. De oplossing moet, naast die gruttobroedplaats, gezocht worden in het afschieten van onder andere de vos. Voor wie zich verveelt en eens wat anders wil dan een escaperoom: ga mee op een nachtelijke vossenjacht. Onder het genot van een waanzinnige lichtbak lekker losgaan op die moorddadige predator. Misschien een idee voor een startende ondernemer, iets met crowdfunding en die subsidie van Rummerie?
Afschieten en fokken als middelen om de teloorgang van de weidevogelpopulatie te keren. Eieren rapen en die onder een lamp op een fokstation uit laten broeden – het onzalige plan heeft een naam: head-starting. En dan die vogels uitzetten in gebieden die steeds minder leefbaar zijn, om ze vervolgens alsnog het loodje te zien leggen. Heeft u ook het idee in een foute mash-up van Bassie en Adriaan en Black Mirror terecht te zijn gekomen?
Je zou kunnen zeggen: Prazdny, niet zo cynisch, een beetje respect voor meneer Jean die heel erg zijn best doet om lief te zijn voor de grutto (en de kieviet, want die heeft het om vergelijkbare redenen ook moeilijk). Maar nee, ik ben bloedserieus. De staatssecretaris gaat natuurlijk niet uit zichzelf op zoek naar methoden om het nationale mormel uit de barre grond te trekken. Hij móet wel: de Europese Commissie hijgt in zijn nek en is zelfs al naar de rechter gestapt om van de grutto geen dodo te maken. Rutte cs hebben niet alleen van onze gezondheidszorg een grote puinbak gemaakt, ook blijken zij de Europese Vogelrichtlijn jarenlang overtreden te hebben, wat wil zeggen dat de grutto (cs) nooit op het prioriteitenlijstje van Mark en zijn Maten heeft gestaan. Verrassend. En dus moet Nederland nu als de sodemieter aan de bak om De Grutto Te Redden.
Ik moet u zeggen dat ik een zwak heb voor de grutto, die dappere dodo. Op het moment dat ik op mijn wandelingen beesten herken, geef ik ze een naam en dan is het hek van de dam en antropomorfiseer ik ze allemaal de moeder. Ik ben al jaren bekend met Benno. Benno is een bijzonder lawaaisauserige grutto die elk jaar achter mijn huis, in het gebied tussen Groningen en Hoogkerk, neerstrijkt om zijn nieuw-te-vormen gezin met gevaar voor eigen leven te beschermen. Elk jaar komt hij mij luid kwetterend, en voor een grutto bijzonder intimiderend, tegemoet vliegen als ik te dicht bij zijn tijdelijke onderkomen kom. Ik groet hem dan altijd allerhartelijkst. Benno is een toffe peer.
Dit idyllische plaatje van het landbouw- en natuurgebied waar hij en de zijnen elk jaar neerstrijken, en waar ook koeien en paarden en schapen grazen en hazen wonen en vele andere vogels komen broeden, is uiteraard te mooi om waar te zijn en kreeg daarom een nieuw bestemmingsplan. Het kreeg zelfs een heuse naam op het moment dat het als bouwgrond gekenmerkt werd, blijkbaar doet de gemeente Groningen ook aan antropomorfisme, maar dan van plekken als broedplaatsen van weidevogels. ‘Suikerzijde’ wordt het genoemd, en er gaan allemaal fancy huizen komen en ook een station heb ik me laten vertellen, op steenworp afstand van het hoofdstation, dus heel nuttig allemaal. Het moet het tweede centrum van de stad Groningen worden. De stad heeft net als de rest van Nederland te weinig woningen en dit fraaie natuur- en landbouwgebied ten westen van Stad moet daarvoor worden opgeofferd. Bij ons dus geen steenmarter of intensieve veeteelt die de boosdoeners zijn van het verdwijnen van de grutto. Hier ten westen van ons provenciaalse Pronkjuweel zijn de vaart-der-volkeren en het immer uitdijende Nederland de schuldigen.
Ik moet dus aankomend voorjaar aan Benno gaan uitleggen dat de spandoeken van Het Groninger Landschap met ‘Welkom thuis grutto’ die de afgelopen jaren het weiland sierden, vervangen gaan worden met doeken die helaas wat minder inclusief zijn. Wat zal het worden, ‘Ga weg grutto’, ‘Val dood grutto’ of toch misschien ‘Eigen volk eerst’ of ‘Vol is vol!’?
